Regulacje prawne obowiązujące przedsiębiorstwa w Polsce
Jeśli jesteśmy jednostką prowadzącą biznes w Polsce, też nie jest tak, że bez względu na okoliczności będą nas obowiązywały jednolite przepisy. A guzik. Wcale nie! Wszystko zależy od tego… jakim jesteśmy przedsiębiorstwem. I tak:
a) Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą pod własną firmą (a takich przedsiębiorców jest w naszym kraju najwięcej) muszą respektować ustawodawstwo podatkowe i mogą prowadzić tak zwaną księgowość uproszczoną poprzez wpisy do księgi przychodów i rozchodów.
b) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjne (czyli kapitałowe) muszą prowadzić tak zwaną księgowość pełną, co oznacza obowiązek sporządzania co najmniej rachunku zysków i strat oraz rachunku bilansu. Zwłaszcza to drugie dla mniejszych jednostek jest nieco kłopotliwe i decyduje o znacznie wyższym koszcie prowadzenia buchalterii. Obowiązuje je ponadto ustawodawstwo podatkowe. Spółki mogą (lecz nie muszą) stosować się do większości zapisów polskiej ustawy o rachunkowości[1]. Ta grupa reprezentuje również bardzo wiele spółek.
c) Jednostki wymienione w punkcie b), które przekroczyły progi opisane również przy obowiązku zbadania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta, muszą stosować zasady polskiej ustawy o rachunkowości. Oznacza to często konieczność prowadzenia „podwójnej” księgowości, gdyż różnic w relacji do ustawodawstwa podatkowego jest wiele[2]. Mówimy tutaj już o odpowiednio „dużych” przedsiębiorstwach.
d) Spółki akcyjne notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie nie stosują zapisów ustawy o rachunkowości, lecz są zobowiązane do postępowania wg zasad IFRS[3]. Istota i sens tej regulacji są oparte na następujących fundamentach:
· Kapitał (czyli inwestorzy) na giełdzie jest międzynarodowy i każdy inwestor powinien otrzymywać sprawozdanie sporządzone wg jednolitych reguł, bez względu na to, czy spółka funkcjonuje w Wielkiej Brytanii, Rumunii, Niemczech, czy Polsce.
· Inwestor ma prawo porównywać wyniki i wskaźniki wszystkich swoich inwestycji i dokonywać decyzji kapitałowych na bazie porównywalnej obiektywnej informacji.
Warto zauważyć, że spółek notowanych na naszym rodzimym parkiecie jest około 450; możemy do tego doliczyć jeszcze drobną liczbę koncernów międzynarodowych. Nie da się jednak ukryć, że regulacje (czyli IFRS) dotyczą znaczących, głośnych marketingowo, największych w kraju, lecz stosunkowo mało licznych przedsiębiorstw. Nie tworzy to jakiegoś potężnego rynku pracy dla księgowych ze znajomością zasad międzynarodowych, nie da się wszak ukryć, że są to osoby o wyższych niż przeciętne wymaganiach płacowych.
e) Jednostki zależne od polskich spółek stosujących IFRS oraz spółki córki międzynarodowych koncernów też stosujących IFRS mogą (lecz nie muszą) przejść na ewidencję tożsamą ze spółką matką.
Generalizując, w zależności od tego, kim jesteś, musisz stosować odpowiednie przepisy regulujące rachunkowość w firmie. Warto tu w kontekście dalszych rozważań w rozdziale zauważyć, że polski ustawodawca nie dopuszcza stosowania (innych niż IFRS) rozwiązań amerykańskich. Oczywiście dana jednostka (na przykład spółka powiązana kapitałowo z przedsiębiorstwem lub akcjonariuszami ze Stanów Zjednoczonych) może prowadzić ewidencję wg GAAP dodatkowo, jeśli tego potrzebuje.
[1]
Ustawa o rachunkowości stosuje po prostu szereg wyłączeń dla jednostek, których
sprawozdania nie podlegają badaniu przez biegłego rewidenta. W praktyce oznacza
to możliwość prowadzenia księgowości na bazie ustawodawstwa podatkowego.
[2]
Standardową, lecz nie zawsze jasną nawet dla niektórych księgowych, różnicą
jest ta w podejściu do stosowania okresów amortyzacji środków trwałych. Otóż
ustawodawstwo podatkowe jasno precyzuje poprzez odpowiednią tabelę dla
poszczególnych grup konkretne okresy amortyzacji. Natomiast ustawa o
rachunkowości w art. 32.1 mówi, że „odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych
od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia
jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji”. I dalej w art. 32.2
czytamy:
„Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki
amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego,
na określenie którego wpływają w szczególności:
1) liczba
zmian, na których pracuje środek trwały;
2) tempo
postępu techniczno-ekonomicznego;
3) wydajność
środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych
produktów albo innym właściwym miernikiem;
4) prawne
lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego;
5) przewidywana
przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego”.
W praktyce oznacza to, że o okresie amortyzacji
decyduje samo przedsiębiorstwo, a kierownik jednostki przy podejmowaniu decyzji
powinien się kierować opinią… służb technicznych. Tak naprawdę księgowy nie ma
tu nic do powiedzenia.
[3] IFRS
(ang. International Financial
Reporting Standards) — międzynarodowe standardy rachunkowości
(MSR) oraz międzynarodowe standardy sprawozdawczości finansowej (MSSF); w
praktyce dla obu tych pojęć stosuje się powszechnie skrót MSR.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz