Niestniejące dziś państwa... Cz. III (ost.) - Czechosłowacja

Flaga Czechosłowacji i dzisiejszych Czech

Czechosłowacja to państwo istniejące w latach 1918–1938 i 1945–1992. W porównaniu z Jugosławią i jej burzliwym rozpadem, o rozwodzie Czechów i Słowaków w zasadzie to nie ma co pisać. Czechosłowacja rozpadła się chyba, ot tak, z nudów i na bazie wówczas obowiązującej mody. Dziś ani Czesi, ani Słowacy nie potrafią podać konkretnych przyczyn, żyją ze sobą nadal bardzo dobrze, jak brat z bratem i gdyby tak urządzić referendum na temat ponownego połączenia, to kto wie.

Od nas, Polaków, rozpad Czechosłowacji wymusił rozróżnienie Czechów od Słowaków, co zasadniczo jest niezwykle trudne, bo - poza drobnymi korektami - mówią w zasadzie tym samym językiem. Co zasadniczo różni Czecha od Słowaka? W zasadzie to tylko ... historia. Czechy i Morawy (rozumiane dziś, jako Czechy) były historycznie w strefie wpływów austriackiej lub niemieckiej, a Słowacja - węgierskiej i w małej części polskiej (Orawa). Poszły za tym zwyczaje, style zachowań i przede wszystkim chyba kuchnia.

Rozpad Czechosłowacji wymusił najpierw postawienie jakże irytujących dla Czechów, Słowaków i ... Polaków budek granicznych, w tym także tę w najciekawszym chyba historycznie miejscu: Mostach koło Jabłonkowa. Miasteczko to było zlokalizowane przed wojną przez kilka miesięcy na terenie II RP, i tamże nastąpił ... przedwczesny atak Wermachtu na Polskę. Hitler rozkazy ataku odwołał, te wieści nie dotarły jednak do oddziału szturmującego Mosty. Dziś w "przygranicznych" Mostach mieści się całkiem zgrabny, choć niewielki, ośrodek narciarski, bardzo popularny wśród ... polskich narciarzy. Dziś, na szczęście, budki graniczne zostały już zdemontowane. A mowę tam mają taką całkiem śląską, czyli po prostu "godajom". Ale dziś, grubo ponad ćwierć wieku po rozpadzie Czechosłowacji, wielu naszym rodakom się nadal mylą te kraje i przynależność poszczególnych miast i miasteczek do nich.

Warto wiedzieć, że Czechosłowacja posłużyła Hitlerowi do testowania reakcji Zachodu. A ponieważ jej praktycznie nie było, skończyło się rozkawałkowaniem tego kraju i w konsekwencji wielką wojną światową. Kto wie, czy gdyby nie inna była reakcja polityków w Monachium, czy Adiego nie dałoby się powstrzymać?

Ale do rzeczy. Czechosłowacja (komunistyczna) mojej młodości to między innymi:

• brudna i zasmrodzona od przemysłowych pyłów Ostrawa;
• czerwone hasła na każdym rogu i moście, w tym przewodzące: "Po vše časy z Sovietskym Svazem";
• bardzo niemrawi obywatele, jeżdżący swoimi škodami absolutnie przepisowo, na każdym rogu czyhali (za krzakami) bowiem goście z radarami;
• sklepy wyposażone w narty marki Sulov - wówczas hit na naszym rynku;
• sklepy spożywcze wyposażone w komplecie w małe bary z pysznymi tanimi sałatkami;
• długie kolejki wjazdowe do Czechosłowacji w Cieszynie.

Czym zasłynęła na świecie komunistyczna Czechosłowacja. Wydaje się, że głównie aksamitnym buntem (znów nasi południowi sąsiedzi nie zamierzali się z nikim bić, ani do nikogo strzelać) tłumionym (w teorii, bo nie było czego tłumić) przez nie tylko radzieckie, ale i polskie wojska. Wydaje się też, że pewnymi osiągnięciami sportowymi, w tym przede wszystkim mistrzostwem Europy w piłce nożnej na turnieju w ... Jugosławii, z finałem w Belgradzie. W podstawowym czasie meczu był remis 2-2, a w karnych decydujący strzał (jakże słynny) wykonał Antonin Panenka.

Ponadto Czechosłowacja ma dwa srebrne medale z mistrzostw świata i jeszcze na dokładkę brązowy medal z innych mistrzostw Europy. Przez lata była też czołową (medalową) drużyną świata w hokeju na lodzie. Po rozpadzie futboliści Czech potrafili zdobyć wicemistrzostwo Europy, a hokeiści tego kraju - mistrzostwo świata. Z kolei Słowakom udało się w hokeju wygrać mistrzostwo olimpijskie.

Na podziale Czechosłowacji chyba lepiej wyszli "przemysłowi" Czesi. Dziś to mały i dość bogaty kraj. Z wyższymi pensjami i niższym bezrobociem, niż w Polsce. Problemem współczesnych Czech jest ... brak pracowników do ichniejszych fabryk. Z kolei "turystyczni" Słowacy mieli więcej pecha. Najpierw rozwój kraju zatrzymał niemal dyktatorski okres rządzenia Mečiara, potem była dekada "tłusta", aż rozwój kraju powstrzymało ... przyjęcie euro. No i dziś Słowacy mają zachodnioeuropejskie ceny w sklepach oraz nadal wschodnioeuropejskie zarobki.