Zapomniana historia. Dziś 80. rocznica powstania Republiki Słowackiej.

Słowacja jest stosunkowo młodym niezależnym krajem na mapie Europy. Przez wieki tereny dzisiejszej Słowacji należały do Węgier, Austro-Węgier, częściowo do Polski (Spisz) a w l. 1918-1939 oraz 1945-1992 stanowiły wspólnie z Czechami, Morawami i częścią Śląska Czechosłowację.

Nie jestem pewien, czy Słowacy dziś świętują tę ważną rocznicę. Bowiem Słowację stanowiącą osobny byt państwowy ze stolicą w Preszburgu (inaczej: Pożoń, Bratysława) powołał do życia tak naprawdę ... Adolf Hitler. Słowacja powstała 14 marca 1939 roku w przededniu ostatecznego rozbioru Czechosłowacji (dokonanego 15 marca także z udziałem Polski), którego preludium stanowił układ monachijski.

Mimo, że Polska przysłużyła się poważnie niepodległości Słowacji (udział w rozbiorze Czechosłowacji), nie było sielanki we wzajemnych relacjach. Słowacy mieli z Polską do rozstrzygnięcia spór o "miedzę" - taki doprawdy trudno rozstrzygalny. Zwardoń, Chyżne, Jabłonka, Niedzica - do tych miejscowości orawskich i spiskich rościli sobie (a może roszczą do dziś) pretensje Słowacy. A np. do Starej Lubowli i Jaworzyny Tatrzańskiej - Polacy.

Spór ma długą historię. Jak czytamy u cioci Wikipedii "po rozpadzie Austro-Węgier pod koniec 1918 północny Spisz, obok północnej Orawy i Śląska Cieszyńskiego, stał się przedmiotem sporu między nowo powstałymi państwami sukcesyjnymi Austro-Węgier: Polską i Czechosłowacją. Obie strony opierały swoje żądania terytorialne na zasadzie etnicznej, jednak określenie przynależności narodowej Spiszaków Zamagurskich okazało się problemem nie do rozwiązania."

Osobną kwestią pozostaje niekonsekwentne zachowanie polskiej dyplomacji w 1939 r., która jeszcze w marcu ramię w ramię z Hitlerem rozkładała terytorialnie Czechosłowację i dzieliła łupy, by raptem kilka miesięcy później kompletnie zmienić politykę międzynarodową i sojuszników. Skończyło to się napadem Hitlera (razem ze Słowakami nota bene) na Polskę, przy zupełnej bierności "nowych" sojuszników, zadowolonych, że wojna poszła w "inną stronę".

Utworzona w 1939 roku Słowacja była równie "niepodległa", jak późniejsza komunistyczna Polska, a może nawet mniej. Była jawnym protektoratem III Rzeszy i bytem całkowicie od Niemców zależnym. Nie uchroniło to jej od strat terytorialnych na rzecz innych sojuszników Hitlera, nie wpłynęło jednak na zapał Słowaków do bitki. Oni to razem z Hitlerem we wrześniu 1939 ruszyli na Polskę, oni to też walczyli i ginęli między innymi pod Stalingradem. Jak i wielu innych sojuszników Hitlera, w tym Rumuni, Finowie, Węgrzy, Belgowie Degrelle'a i wiele innych nacji, które dziś niespecjalnie chcą o tym pamiętać.

Wraz z upadkiem Hitlera i III Rzeszy upadła też Republika Słowacka. Po II wojnie światowej powołano do życia ponownie Czechosłowację, w ramach której Słowakom (a może raczej Węgrom) zrabowano na rzecz ZSRR Ruś Zakarpacką. 

Słowacja oficjalnie jako niezależny kraj odrodziła się ponownie 1 stycznia 1993 r. przez aksamitny rozpad Czechosłowacji.